کد مطلب:28981 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

چگونه مي توان به علم انبوه اميرالموءمنين دست يافت؟

براي روشن شدن سؤال، توضيح مختصري در رابطه با علم لازم به نظر مي رسد. 1. برخي علم را با تئوري ها، نظريات، برداشت ها و نتيجه گيري يكسان مي دانند و ملاك و معيار مشخص و ثابتي، براي محك فرضيه ها و تئوري ها ندارند. طبق اين ديدگاه دانش بشري، ثبات و قوامي ندارد و انسان ها همواره در حال تجريه و آزمايش اند و به تكيه گاهي ثابت تكيه نزده اند. در نزد برخي، علم و آگاهي داراي معيار، ملاك و باورهاي جاودانه است. اين ديدگاه، با ديدگاه توحيدي پيامبران الهي و اوصياء(ع) خصوصاً امام علي(ع) هماهنگ است. طبق اين ديدگاه سراسر جهان و هستي، واقعيت هاي جاودانه اند و اين واقعيت ها قابل شناخت مي باشند. 2. راه هاي شناخت واقعيت هاي جهان، جدّي ترين مسأله فرهنگ بشري است. روش ها در شناخت مختلف است؛ بعضي از اين روش ها تجربي برخي عقلي و فلسفي است و بعضي نيز به وسيله وحي الهي و علم غيب است. روش اخير - كه محل شاهد ما است - به وسيله علم غيب است كه مي توان به انواع شناخت، علم آگاهي دست يافت، پيامبران الهي و اميرالمؤمنين(ع) از اين روش و چشمه زلال و هميشه جاري، سيراب مي شدند و انواع علوم و آگاهي ها را دريافت مي كردند از اين طريق امام علي(ع) باب علم نبي گرامي اسلام(ص) مي گردد، و بر فراز منبر ندا سر مي دهد: {Hايها الناس سلوني قبل ان تفقدوني فلانا بطرق السماء اعلم مني بطرق الارض H}؛ {Mاي مردم! قبل از اين كه مرا از دست بدهيد از من بپرسيد؛ زيرا من راه هاي آسمان را بهتر از راههاي زمين مي شناسم M}، {V(نهج البلاغه، خطبه 189)V}. و منظور از اين آسمان، آسمان ظاهري نيست؛ آسماني است كه در آن به روي كافران باز نمي شود، {V(جوادي آملي، تفسير موضوعي، ج 10، ص 198)V}. {A{/Bلا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ اَلسَّماءِ{w8-12w}{I7:40I}/}A}، {V(سوره اعراف، آيه 40)V}. مقصود امام علي(ع) اين است كه من به آسمان هاي غيبي آشناتراز آسمانهاي دنيا مي باشم و اين علم، از شهر علم پيامبر گرامي(ص) سرچشمه مي گيرد. از اين رو براي استفاده از علوم ائمه(ع) - خصوصاً امام علي(ع) - تقويت بعد روحاني انسان لازم و ضروري است كه از طريق خودسازي و خودشناسي به دست مي آيد. هر چقدر سنخيّت و نزديكي با ائمه(ع) بيشتر باشد، استفاده از علوم آنان ارواح پاك بيشتر خواهد شد. بنابراين مطالعه احاديث اهل بيت(ع) - خصوصاً نهج البلاغه و كلمات بلند اميرالمؤمنين(ع) - همراه با تزكيه و پالايش دروني، زمينه استفاده از علوم حضرت علي(ع) را در حد ظرفيت انسان فراهم مي كند و هر كس از ياران، و اصحاب و پيروانش به اندازه پيمانه وجود خويش، از اين اقيانوس بزرگ بهره مي گيرد؛ بي آن كه كرانه ها و ژرفاي آن بر كسي روشن باشد. هر كس مي تواند در اين بحر پر گوهر، غواصي كند، ولي بهره بيشتر نصيب كسي است كه به فنون غواصي درياي علم اهل بيت، بيشتر آشنا باشد و از لحاظ علمي و عملي، ائمه معصوم را الگوي خود قرار دهد. با توجه به مقدمه ياد شده، اگر مقصود شما دستيابي به علوم طبيعي است؛ كه راه آن علوم رايج امروزي است و اگر مراد شما - كه ظاهراً همين است - دست يابي به منبع علم الهي اميرالمؤمنين(ع) است، مهم ترين راه، تعمق در كلمات نوراني آن حضرت است. راه ديگر سير و سلوك و تهذيب نفس است كه عارفان الهي از اين طريق - هر يك به اندازه اوج پرواز خود و سعه وجوديشان - با عالم غيب ارتباط برقرار كرده و به حقايق بلند آن عالم دست يافته اند. هر چند تنها انسان كامل، مي تواند بهره وافري از آن حقايق ببرد؛ ولي هر كس به اندازه توان خود، مي تواند از آن علوم بهره مند گردد بايد توجه داشت كه اين علوم، از سنخ علوم حضوري است؛ نه حصولي. به تعبير ديگر حقيقت مستقيماً دريافت مي شود؛ نه از پرده مفاهيم و تصورات. براي مطالعه بيشتر ر.ك: 1. معرفت شناسي در قرآن، تفسير موضوعي قرآن كريم، جوادي آملي عبدالله، انتشارات اسراء، فصل دهم. 2. صورت و سيرت انسان در قرآن، همان، فصل دوم، صفحات 213 - 193 و 275 - 265.